Geluidshinder

Geluidsbeleving algemeen

Het probleem met geluid is niet alleen de geluidssterkte. Ook de beleving van het geluid speelt een belangrijke rol. Een koelkast hoor je vaak pas als hij in- of uitgeschakeld wordt, maar na korte tijd hoor je hem niet meer omdat je aan het geluid went. Een druppelende kraan, ook al is het geluidsniveau nog zo zacht, kan dan weer heel hinderlijk zijn. Misschien moet je hierin de verklaring zoeken waarom het zoevende geluid van windmolens als hinderlijk ervaren wordt. Bij windturbinegeluid is het net de pulsering die hinderlijk is. Het ronddraaien van de wieken in de lucht veroorzaakt een ruisachtig geluid, maar het passeren van de wieken langs de mast veroorzaakt een impulsachtig geluid. Sommige noemen dit geluid het helikopterwiekeneffect. Jet geluid ontstaat door de lucht die door de wieken tegen de mast van de windturbines gedrukt wordt en dit vanaf een bepaalde windsterkte. Dit kan hinder en slaapverstoring veroorzaken bij de omwonenden.

Laagfrequent geluid (LFG)

Geluid is een trilling die zich voortplant als een golf door de lucht.

• De sterkte van het geluid (het geluidsniveau) wordt uitgedrukt in decibel (dB).
• De frequentie van geluid wordt uitgedrukt in Hertz  (Hz= aantal trillingen per seconde). Hoe hoger de frequentie hoe hoger de toon klinkt.

Geluid met een frequentie tussen 20 en 20.000 Hz is hoorbaar voor de mens wanneer het geluid voldoende luid is. Laagfrequent geluid (LFG) wordt over het algemeen gedefinieerd als hoorbaar geluid met een frequentie tussen de 20 en 125 à 200 Hz.

Laagfrequent geluid wordt niet door iedereen waargenomen. De ene persoon is gevoeliger dan de andere. Dit is onder andere afhankelijk van de leeftijd.  

Vaak wordt laagfrequent geluid omschreven als zeer lage tonen, zwaar gebrom of gezoem of als een druk die gevoeld wordt op de oren, het hoofd, de keel of de borst.

Het is algemeen bekend dat windturbines een veelvoorkomende bron van laagfrequent geluid zijn.

Meestal wordt laagfrequent geluid als hinderlijk ervaren in een afgesloten ruimte, zoals binnenshuis, omdat deze tonen overal doorheen gaan en zich gemakkelijk over grote afstanden voortplanten.

Laagfrequent geluid wordt namelijk slecht geabsorbeerd door de lucht, bodem en obstakels zoals gebouwen.

• Daardoor kan laagfrequent geluid zich over grote afstanden voortplanten. Bronnen van laagfrequent geluid kunnen hierdoor nog, in tegenstelling tot “gewoon geluid”, op enkele kilometers afstand hoorbaar zijn. Bijvoorbeeld vlakbij Crammerock  is de muziek duidelijk herkenbaar, maar op grote afstand hoor (en voel) je vaak alleen de basdreun. Deze basdreun heeft een lage frequentie en draagt dus veel verder.

• Doordat LFG zo slecht geabsorbeerd wordt, kan je jouw huis er niet tegen isoleren! Integendeel, uit studies blijkt dat de hinder van laagfrequent geluid na het aanbrengen van gevelisolatie in veel gevallen juist toeneemt.

Er is nog maar weinig onderzoek gedaan naar het effect dat langdurige blootstelling aan laagfrequent geluid heeft op mensen die in staat zijn deze frequentie te horen. Wel is duidelijk dat de impact ernstig kan zijn, zowel op lichamelijk als psychisch vlak. Hinder door laagfrequent geluid leidt vaak tot stress, slapeloosheid, oorsuizingen, concentratieproblemen en vermoeidheid. (klik hier voor een documentaire over laagfrequent geluid).  In tegenstelling tot bij hoge frequenties bestaat er echter geen wetgeving dat de blootstelling aan laagfrequent geluid regelt. Windmolens worden nu dus ingeplant zonder dat het effect van langdurige blootstelling op de gezondheid van de omwonden gekend is.

Als er binnenshuis overlast is door laagfrequent geluid dat door windturbines wordt veroorzaakt, zal de overlast zich vooral ’s nachts voordoen. De omgeving is dan stiller en maskerende geluiden vallen weg.

Geluidsniveau van een windturbine

De criteria waaraan een windmolen moet voldoen staan beschreven in een afzonderlijk hoofdstuk in de Vlarem-wetgeving. Opvallend hierbij is dat er voor windturbines veel gunstigere geluidsnormen worden opgelegd dan voor andere inrichtingen, en dat hier geen verklaring voor gegeven wordt door de bevoegde instanties. Het verschil in een woongebied bedraagt 's nachts 4dB(A). In landelijk gebied loopt het verschil 's nachts op tot 9 dB(A)!. Wanneer je dan weet dat elke vermeerdering met 3dB een verdubbeling van het geluid betekent, dan betekent dit dat het geluid dat windmolens 's nachts mogen produceren 8 keer harder klinkt dan het geluid dat een landbouwmachine 's nachts mag maken.

Volgens de geluidsstudie die toegevoegd werd aan de vergunningsaanvraag zullen de windturbines ’s nachts tussen de 37 dB(A) en de 42,2 dB(a) produceren.

• Een onderzoek in Zweden gaf aan dat er bij 30 % van de omwonenden ernstige hinder werd ervaren bij geluidsniveaus vanaf 35 dB(A).
• Een onderzoek in Denemarken gaf aan dat 20 % van de omwonenden ernstige hinder ervaart bij geluidsniveaus tussen 37.5 dB(A) en 40 dB(A) .Boven de 40 dB(A) bedroeg het percentage ernstig gehinderde 36%.

Dit betekent dat 2 à 3 op de 10 buurtbewoners 's nachts last zullen hebben van het geluid dat de windmolens produceren.

Het geluidsniveau dat de windturbines verwacht worden te produceren wordt door de producenten/leveranciers systematisch rooskleuriger voorgesteld wordt dan het in werkelijkheid is. Het bewijs hiervan is inmiddels zwart op wit geleverd en wel aan de hand van metingen ter hoogte van de bestaande windturbines in Maldegem en Eeklo. Na klachten van de omwonenden werd een meetcampagne uitgevoerd in 2014, 2015 en 2016. De klachten bleken volkomen terecht te zijn, aangezien de meting vaststelde dat de normen soms met 4 à 8,3 dB(A) overschreden werden.

Bekijk hier het artikel

Wetenschappelijk onderzoek
Uit verschillende nationale en internationale onderzoeken (o.a. door de Wereldgezondheidsorganisatie) blijkt dat het plaatsen van windturbines op een korte afstand van bewoning ernstige gevolgen heeft voor de gezondheid van de omwonenden. De geproduceerde geluidshinder leidt onder meer tot slaapverstoring, zowel in afname van de slaapduur als in efficiëntie. Dit houdt ettelijke gezondheidsrisico’s in, waaronder vermoeidheid, ongelukken, verminderd prestatievermogen, veranderde hormoonspie­gels, cardiovasculaire aandoeningen, depressie en andere mentale aandoeningen…

Diverse studies wijzen er op dat dat een minimum afstand van 1500 à 2000m tot woningen moet gehandhaafd worden. wil men de impact van de windturbines op de menselijke gezondheid beperken.

Enkele voorbeelden:

Franse Medische Academie: minimumafstand van 1500m (klik hier voor meer info over deze studie)

Noise Association, U.K.: minimumafstand van 1600-2400m (klik hier voor meer info over deze studie)

Geluid in de nacht

Onderzoek door Prof. Frits van den Berg van de Universiteit Groningen (2006) toont aan dat vooral het geluid van windturbines tijdens de nachtperiode hinderlijk kan zijn, zelfs tot op een afstand van 2 kilometer. In de nacht gaat de wind op grondniveau vaak liggen, maar op grotere hoogte kan het juist extra hard gaan waaien. De turbine gaat 's nachts dus op een hoog of zelfs hoger toerental doordraaien met geluidsoverlast tot gevolg.  De rekenmodellen voor geluid zijn vaak gebaseerd op de windsnelheden op 10 meter hoogte, terwijl een windturbine 80 tot 200 meter hoog kan zijn. En… hoe hoger de windturbine hoe meer hinder. Door het ontbreken van achtergrondniveau van wind en verkeer in de nacht is het zoevende geluid van de bladen van de turbines dan juist extra goed hoorbaar en wordt als veel hinderlijker ervaren dan het lawaai van auto’s, vliegtuigen en treinen, ook al produceren die evenveel geluid.